Dirk Bolwijn

Dirk Bolwijn, trainer/pikeur

(tekst: Hans Huiberts, gepubliceerd in de Breeders Special 2013 van het weekblad Draf&Rensport)

De familie Bolwijn, stammend uit het Groningse Uithuizen, is al generaties lang besmet met het drafsportvirus. In een ander artikel in dit blad wordt de familie-stamboom uitgeplozen. Notaris Barteld Bolwijn (III) en zijn vrouw Jante kregen 4 zoons en 1 dochter, Oeke. De “notaris” was zeer actief betrokken bij alle facetten van de Nederlandse drafsport als fokker, als eigenaar, als hengstenhouder, maar vooral ook via allerlei bestuursfuncties. En het gezin leefde mee. De tweede zoon Dirk werd zo gegrepen door de paarden en de drafsport dat hij er zijn beroep van heeft gemaakt. We kennen hem allemaal nog wel met zijn kenmerkende buis met de Friese vlag erop en zijn Franse helm. Friesland en Frankrijk zijn hem dierbaar.

In de paarden
Alle kinderen uit het gezin van notaris Bolwijn waren natuurlijk voorbestemd voor een carrière als notaris, maar dat lag niet in ieders aard en zeker niet van de tweede zoon Dirk (geb. 1937), die het liefste met paarden bezig wilde zijn op een boerderij of in de drafsport. Dus ging hij na de lagere school naar de landbouwschool en bezocht met zijn vader de draverijen in voornamelijk het Noorden van ons land. Dorpen en steden als Scheemda, Bolsward, Zwolle, Wolvega, Sneek, Heerenveen, Leeuwarden, Noordwolde, Drachten, Stadskanaal, Scheemda, Sappemeer en Uithuizen werden door het gezin Bolwijn bezocht, vaak omdat er een paard van vader Bolwijn startte, of omdat hij op die dag in functie was als commissaris of comitélid. In 1955 liep Dirk stage op een boerderij in Friesland en kwam daar een veefokker tegen die wel een stage-adres in Frankrijk wist. Daar trok Dirk voor een half jaar heen, met een zakwoordenboek op zak. Tijdens een tochtje met een brommertje op een vrije dag leerde hij toevalligerwijs een jongen kennen, die een vriend voor het leven is geworden. Die hielp hem met de  Franse taal. Na zijn terugkomst ging hij op zoek naar werk in de drafsport en vond dat bij Jan van Dooyeweerd, in eerste instantie als stalmedewerker en later als leerling-pikeur. Hij had daar een mooie tijd o.a. met Nol Heskes en Buck Leeman, en won zijn eerste koers met het paard Oeke, die heel toevallig hetzelfde heette als zijn zusje. Na een jaar kwam Dirk in dienst bij Bonne de Jong, die ook de paarden van vader Barteld trainde.

Boven: Uit het foto-album van de familie Bolwijn:
Mary Axkit begin jaren vijftig, vastgehouden door Dirk Bolwijn.
Zijn opa Barteld Bolwijn kijkt toe.

Naar Frankrijk
In de eerste tien jaren na de Tweede Wereldoorlog lag de sport in ons land in de winterperiode nagenoeg stil, want Hilversum koerste immers pas vanaf 1957 als winterbaan. Reden voor Dirk om voor werk in die stille periode eens wat verder dan de eigen regio te kijken om uiteindelijk terecht te komen bij een Nederlandse dravertrainer, die na de oorlog zijn werkterrein naar Frankrijk had verlegd. Bij Jan Kruithof senior, een geweldige vakman, leerde Dirk alle ins en outs van de Franse drafsport kennen. Daar maakte hij toen ook kennis met mensen zoals Roger Baudron, André Dreux,  André Bigeon en zoons en Francis Adam. Enkele van hen groeiden uit tot vrienden voor het leven, waar de familie Bolwijn tot op de dag van vandaag zeer goede banden mee onderhoudt. Uit die tijd stamt ook zijn nog altijd durende contact met de Duitser Hans Sasse, die toen Ben Hur werd genoemd omdat hij zittend op zijn sulky een loslopend paard wist te vangen.

Boven: Een bord uit de Kampioenen-gallerij in het NDR-Museum:
In 1938, 1939 en 1942 was Jan Kruithof de kampioen pikeur
in Nederland. Later ging hij naar Frankrijk.

Op eigen benen…..
Na ongeveer een half jaar bij Kruithof kwam hij weer terug bij Bonne de Jong in Oranjewoud, waar hij een viertal jaren actief was. Daar ging hij dagelijks vanuit Anjum met de motor heen en kwam er later in de kost. Toen kreeg Dirk de kans om voor zichzelf te beginnen en hij werd in 1962 als 25-jarige zelfstandig ondernemende beroepstrainer in ons land actief. Met de onmisbare steun van zijn echtgenote Janny werd de belangrijke eerste stap gezet in de toen grootste polder van ons land, de Noordoost polder. In het gemeentelijke sportpark in Emmeloord lag toen al wel een grasbaan, maar er stond nog geen stal bij. Niet ver daar vandaan stond de boerderij van de familie Hooiveld (tegenwoordig ziet men daar het Van der Valk motel), waar een achttal paardenboxen werden gemaakt. Op de drafbaan, naast de plek waar de stal gebouwd zou worden, kwam een woonwagen te staan waarin het jonge echtpaar zijn intrek nam. Elektriciteit en stromend water waren er in het begin nog niet. Echte pioniers dus, zoals er in die tijd trouwens heel veel woonden in de nieuwe polder. Naast enkele paarden van zijn vader, kwamen ook uit de eigen regio de liefhebbers met hun paard naar Dirk. Bekende dravers van eigen bodem die Dirk in het prille begin onder zijn hoede had waren ondermeer: Zoagli TL, Zéfa, Zoritha, en Zuccarello V. Met Yrma Dunst van zijn vader won hij in die beginjaren onder meer de laatste 800 m koers op de Wilhelminabaan in Leeuwarden. In één van de plakboeken van de familie Bolwijn zagen we een krantenknipsel waarin de hattrick wordt beschreven die Dirk in de zomer van 1975 in Wolvega behaalde met Minette W, Lonia Buitenzorg en Lady Bird: 3 starters, 3 winnaars. Kobalien W en Rosalien zijn ook bekende namen uit die jaren.

Boven: Yrma Dunst (rechts met de 25-jarige en pas zelfstandige trainer
Dirk Bolwijn) en Zilverreiger S (links met Bonne de Jong, zijn vroegere
baas) strijden in 1962 te Leeuwarden om de winst in de 800 m koers.
De laatste 800 m koers op de Wilhelminabaan.

Boven: Kobalien W (Dirk Bolwijn) won de 2e afdeling van het
Europees Rijderskampioenschap 1975 en het Noordelijk
Amateurkampioenschap 1976.

Boven: Lady Bird met Dirk Bolwijn op weg naar de baan.

Franse Imports
Dirk’s fascinatie voor de Franse sport bleef altijd aanwezig. Hij wist zijn vader zover te krijgen na om twee eerdere Duitse importhengsten, ook een Franse hengst te gaan kopen. Het bekijken van te koop staande paarden deed hij samen met zijn vader en de bekende dierenarts Folkert van der Veen uit Bolsward. Dat waren onvergetelijke ontdekkingstochten. Rond 1970 werden twee Franse hengsten naar Nederland gehaald. Eerst Quel Rêve in 1967 en enkele jaren later ook Uriosis P, het beste paard dat Dirk ooit in training had. Beide importhengsten worden hieronder apart behandeld.

Dekstation Emmeloord
Nadat hij de nieuwe stal naast de Emmeloordse drafbaan had betrokken, kreeg Dirk 20 boxen tot zijn beschikking en begon hij ook als dekhengstenhouder, eerst met de Duitse dekhengsten van zijn vader, Dunst en Polardachs, en later met de beide Franse hengsten. Ook de Deense import Silius heeft hij ter dekking gehad. Vader van ondermeer de beste Zorro P.

Boven: de Duitse hengst DUNST.
Dekte jarenlang in Nederland.

Ongeluk
In 1982 krijgt Dirk Bolwijn een ernstig ongeluk in de koers waardoor hij lange tijd arbeidsongeschikt is en moet revalideren. Met de zeer gewaardeerde hulp van Peter en Cees Wortel kan hij het entrainement voortzetten, maar moet er uiteindelijk toch mee stoppen. Bas Crebas, die ooit als leerling bij hem was begonnen, komt na verre omzwervingen (o.a. in de USA) terug als beroepstrainer in Emmeloord. Dirk Bolwijn herstelt langzaam en verleent steeds meer hand- en spandiensten bij Bas, maar rijden in de koers is voor hem nog niet mogelijk, waardoor zijn aantal overwinningen volgens de telling van de NDR blijft steken op 378. Met een overwinning in een zgn. Prominentenkoers met Ivita Schermer van zus Oek stijgt dit aantal naar 379.

Etna de Vrie
Na bijna 20 jaar niet meer in de koers te hebben gereden begint het in het nieuwe millennium toch weer te kriebelen en tijdens één van zijn vele Franse uitstapjes koopt Dirk weer een Frans paard, nu geheel voor eigen rekening en voor eigen hobby: de bekende Etna de Vrie. Deze in 1992 geboren Franse ruin werd door Dirk Bolwijn aangekocht in  2000, waarna hij eerst nog in Frankrijk koerste bij Roger Baudron. Halverwege 2001 kwam hij naar Nederland en in 2002 had de trouwe ruin een goed jaar. Hij won een koers in Wolvega en een in Hamburg. De grootste prijs in dat jaar was de vijfde plaats in de Grote Prijs der Lage Landen, die € 1.500 opbracht. Hij koerste door tot eind 2006 en wist zich zonder te winnen regelmatig in de prijzen te lopen. In 2007 was de 15-jarige ruin niet meer startgerechtigd. Zijn winsom bedroeg uiteindelijk € 183.725 en hij had een record van 1.14,1. Hij was een zoon van Lurabo (v. Ura) uit Vesta de Vrie.

Boven: Etna de Vrie in actie met Dirk Bolwijn op Duindigt in 2002.

Boven: Etna de Vrie (midden) behaalt met Dirk Bolwijn de winst
in de Mont Ventoux-prijs op 6-7-2002, voor Trond's Mari (rechts),
Koko Dijkhoeve (links) en Sir Volo (nr.6).

Tegenwoordig
Het echtpaar Bolwijn-Bolwijn heeft twee kinderen, maar geen opvolgers. Caroline is lerares geworden en Robert heeft een eigen bedrijf Catfishfilms in Amsterdam, dat animaties, films en commercials maakt. Nog steeds is Dirk Bolwijn actief in de drafsport als vrijwilliger op het nieuwe entrainement van Bas Crebas, waar hij dagelijks meehelpt met het uitrijden en verzorgen van de paarden. Met veel plezier reist het echtpaar Bolwijn in de winter elke koersdag af naar Victoriapark en in de zomerperiode bezoeken zij de grasbanen in het noorden van ons land. Verder heeft Dirk al enkele jaren in Frankrijk de 4-jarige ruin Un As de Vrie in training staan. Deze And Arifant-zoon is een fokproduct van zijn vriend Roger Baudron en heeft hij als jaarling aangeschaft. Het is een goed koerspaard geworden, dat vorig jaar al 2 koersen heeft gewonnen en inmiddels een winsom heeft van € 29.000. Het paard is eerst getraind door Louis Baudron, na de castratie door Dirk zelf en staat nu bij de jonge Patrick Ploquin, buurman van Roger Baudron. Zo blijven Dirk en Janny sterk betrokken bij zowel de Friese als de Franse sport en fokkerij. En dat al een leven lang.


(einde tekst van het artikel)

De Franse importhengsten van Dirk Bolwijn

Quel Rêve
Dit was een in 1960 geboren zoon van Hoca 1.21 en Douce Auvergne 1.24, van wie alle 8 producten in de baan kwamen. Deze Franse hengst werd door Bolwijn senior en junior aangekocht in 1967. Hij won o.a. een serie van de Grote Joh. Smitprijs en werd 2e in de finale. Hij koerste hier nog 6 jaar en wist totaal 8 koersen te winnen. Zijn winsom bedroeg ruim 100.000 gulden en hij had een record van 1.19,7. Hij dekte in 1969 en 1970 slechts enkele merries, de meeste van de notaris, en had nog een nakomertje in 1974.  Vanwege zijn slechte vruchtbaarheid, evenals Hoca, had de hengst slechts 16 producten, waarvan er 3 niet in de baan kwamen. Een zeer goed resultaat. Zijn beste waren Menno Hoca (1.17,5 - € 51.876) en Mephisto (1.18,9 - € 30.875), maar ook Lady Bird, Lolke W, Mon Rêve en het nakomertje Prince de Rêve waren leuke koerspaarden. In Zweden worden de bloedlijnen via de moederlijn van Quel Rêve voortgezet via de beste merrie Hilda Zonett, winnares op o.a. Vincennes.

Boven: Quel Rêve met D. Bolwijn.
Won zowel in 1971 als 1972 een serie van ??.

Boven: Quel Reve (nr.7) leidt in de 3e serie van de
Grote Kerst-prijs 1967, voor Germano (nr.11), Xuthus T,
Annie Norma (nr.2). Winnaar Anton is nog niet in beeld.

Boven: Quel Rêve stond in training bij Dirk Bolwijn
en dekte later ook bij hem. Hier traint hij op zijn
thuisbaan in Emmeloord.

Boven: Dekhengst Quel Rêve poseert met Dirk Bolwijn.

Uriosis P
Deze Franse hengst werd door Bolwijn senior en junior aangekocht in 1972 en het was een beter koerspaard dan Quel Rêve. Hij had in Frankrijk in zijn 6 jaar durende carrière 13 koersen gewonnen met een record van 1.19,1. In Nederland won hij o.a. de Grote Beneluxprijs in 1972, de Grote Rabobankprijs en de Grote Prijs van Hilversum in 1973 en de Grote KLM-prijs in 1975. In het Kampioenschap van Nederland van 1973 wist hij bijna Jojo Buitenzorg te kloppen voor de overwinning. Zijn winsom bedroeg bijna 240.000 gulden en hij had een record van 1.18,1. Hij was een zoon van Malbrough (v. Kairos) uit de recordloze Oasis D van Quinio. Uriosis dekte van 1975 t/m 1980 bij Dirk in Emmeloord. Totaal had de hengst 115 producten, waarvan er slechts 30 in de baan kwamen, dus 85 niet!  Velen hadden slecht beenwerk. Zijn beste producten waren 4 merries: Seredine Forest (1.18,4 - € 29.250), Sjantina (1.21,8 - € 15.700), Sonia Demon (1.18,6 - € 15.066) en Wheely F (1.18,6 - € 14.700). In Frankrijk had hij 7 producten, waarvan Rouan de Vrie een winsom had van € 60.000.

Boven: Uriosis P (Fra) won o.a. Grote Beneluxprijs 1972,
de Grote Rabobankprijs, Grote Prijs van Hilversum in 1973 en
de Grote K.L.M.-prijs 1975.
Hier staat hij op Duindigt te poepen, terwijl zijn trainer/pikeur
Dirk Bolwijn en baancommissaris Van Leeuwen rustig afwachten
tot de hengst klaar is.

Boven: Uriosis P en Dirk Bolwijn tijdens een voorwerkje
op Duindigt, begin jaren zeventig.

Boven: Uriosis P (Fr) nr.2 (D. Bolwijn) behaalt een fraaie zege,
voor Gunnar Dear in de Leidschendam-prijs d.d. 26-5-1973.

Boven: Uriosis P en Dirk Bolwijn hebben zojuist de Yasmine-prijs
gewonnen te Duindigt d.d. 20 mei 1973.

Boven: Uriosis P (D. Bolwijn) eindigt enorm in het Kampioenschap van Nederland 1973, maar kan Jojo Buitenzorg niet van de winst afhouden.

Videobeelden Uriosis P en Dirk Bolwijn

Op bovenstaande foto wint de crack Jojo Buitenzorg met Jan van Dooyeweerd het Kampioenschap van Nederland in 1973. Hij had al ruim een ronde lang de leiding en op het laatst kwam de Franse hengst Uriosis P nog sterk opzetten, fel aangespoord door Dirk Bolwijn. We hebben filmbeelden van deze koers. Het commentaar van Hans Eysvogel is van later datum. We herkennen veel paarden, met allemaal beroemde namen. De film bestaat uit 3 fragmenten van de koers. Eerst zien we Henri Buitenzorg, die de leiding heeft met Jojo (7) naast zich. Jojo neemt over. Dan een kort stuk in de voorlaatste bocht. Henri naast de niet zichtbare Jojo, met daarachter aan de reling Flamingo Six. Dan het laatste rechte einde waar Jojo ruim de leiding heeft voor Florissant. Links komt de grote Fransman Uriosis P opzetten. In het midden loopt Henri en links gaat Gunnar Dear Henri Buitenzorg voorbij, die een koers in het dodenspoor en een lekke band had gekregen. Uriosis P gaat sterk en Dirk Bolwijn spoort zijn hengst op een "Franse" manier aan. Hij komt een lengte tekort op Jojo die we op het laatst pas in beeld krijgen. Bovenstaande foto laat het verschil zien. Uitslag: 1e Jojo (1.20,4 - 2600 m), 2e Uriosis P, 3e Florissant, 4e Gunnar Dear en 5e Henri Buitenzorg.
Wilt u de filmbeelden bekijken?

Click op deze camera:



Voor een artikel over de Familie Bolwijn: Click hier